‘’Düzen nedir?’’
sorusuna TDK (Türk Dil Kurumu) bakın ne
yazıyor?
DÜZEN birinci
anlamı isim olarak geçiyor ve
‘’Belli yöntem, ilke veya yasalara göre kurulmuş olan
durum, uyum, nizam, sistem’’ diye
tarif ediyor.
Demek
ki kural ve kaideye bağlanmış sistem dersek özetleriz herhalde..
Başka anlamları
da var mı?
Olmaz
mı? Daha neler var neler..
Hay Allah! Keşke
sormasaydım, esas konumuza dönemeyeceğiz galiba..
Kardeşim,
bence tam 12’den vurdun, her şey DÜZENDE
yatıyor. Düzen bilinirse gerisi çorap söküğü gibi gelir kanaatindeyim..
Neyse
biz devam edelim o zaman..
|
Tamam,
DÜZEN ikinci anlamı ise
‘’Soyut ve
somut nesnelerin bir sıraya, bir hedefe, bir amaca göre sıralanması,
konsept’’ oluyor..
DÜZEN üçüncü anlamı:
|
‘’Yerleştirme, tertip’’
DÜZEN dördüncü anlamı: ‘’Bir devletin belli başlı ilkeleri bakımından
yönetimde tuttuğu yol, yönetim biçimi, rejim’’
DÜZEN beşinci anlamı: ‘’Bir kimseye, bir kuruluşa karşı
toplu olarak alınan gizli karar, dolap, komplo’’
DÜZEN altıncı anlamı: ‘’Topluca ve gizlice yürütülen
herhangi bir plan, dolap, komplo’’
DÜZEN yedinci anlamı: ‘’Dolap, hile’’
DÜZEN sekizinci anlamı: ‘’Müzik aletlerinde ses ayarı,
akort’’
DÜZEN dokuzuncu anlamı: ‘’Toplumsal bir yapı içinde ögelerin
bütüne, bütünün ögelere ve ögelerin birbirlerine göre ilişkileri’’
DÜZEN onuncu anlamı: ‘’Alet edevat takımı’’
DÜZEN onbirinci anlamı: ‘’Bez dokuma tezgâhı’’
|
Vay anasına repliği
burada gider.. Ehee peki, şimdi, sen hangi düzenden bahsedeceksin? ‘’Sistem
mi?’’, ‘’Hile mi?’’ ‘’Komplo mu?’’,
‘’Rejim mi?’’ Hangisi arkadaş?
Daha
dur bakalım, olaya yeni ısındık..
ekonomik düzen, yargıda düzen, siyasi düzen, toplumsal düzen, dünyada
düzen, ahlaki düzen, dini düzen..
Abooo yandık ki ne
yandık.. Şimdi sen bu düzenlerin hepsini mi konuşacaksın?
Niye
rahatsız oldun DÜZEN sözcüğünden:J) Daha neler var neler? Kadın evde
bir DÜZEN ister, erkek iş yerinde bir DÜZEN ister, kimse DÜZENSİZLİK istemez,
değil mi?
Ehh yani, bir DÜZEN
olsun istenir tabii.. Peki, bu konulara geçmeden DÜZMECE nedir?
Sanal
DÜZEN diyebilirim.. Realitede olmayan DÜZEN işte böylece DÜZMECE olur..
Niye insanlar
DÜZENSİZ hayat değil de, hep DÜZENLİ isterler?
Ya
kardeşim adı üstünde DÜZENSİZ olunca DÜZENSİZ oluyor işte..
Herkes DÜZEN ister
mi?
Ehee
tabii, sokakta DÜZEN, okulda DÜZEN, hastanede DÜZEN, trafikte DÜZEN, velhasıl
DÜZEN oğlu DÜZEN..
Hayır
bir de isim koymuşlar, mesela ünlü spor sunucusu Ersin DÜZEN var, bu da
yetmemiş gibi tahliller için DÜZEN Laboratuvar ismini kullanıyor..
Çok
basit soru: sazın DÜZENİ olmazsa ne olur? Şüphesiz uyumsuz, acayip nota sesleri
çıkar ve kulağımızı tırmalar.. İlla o alette bile DÜZEN gerekiyor. Yeryüzünde
DÜZEN olmazsa hiçbir şey olmuyor..
İktidar düzeni,
cemaat ya da tarikat düzeni yok mudur?
En
ala, en nefis, en kusursuz DÜZEN buralarda vardır..
Siyasette DÜZEN
nasıldır?
Piramit
gibi DÜZEN vardır.
Peki, ayrıntıya
girmeden DÜZGÜN ne oluyor?
İyi
işleyen DÜZEN için DÜZGÜN diyebiliriz..
Kökü DÜZ’e mi
dayanıyor sence?
Galiba..
DÜZ malumunuz pürüzsüz, hatasız anlamındadır.. İşte DÜMDÜZ yol, işte DÜZ akıl,
işte DÜZ surat, DÜZ bacak gibi..
‘’DÜZ-EN mi yoksa
DÜ-ZEN mi?’’ diye düşünmemiz lazım?
Aslında
Türkçe kurala göre hece bölünmesi DÜ-ZEN gibi olması gerekiyor ancak bu
sözcükte karşılık bulmuyor. Mesela GEL-EN, YAP-AN, ED-EN fiillerinde olduğu
üzere EN-AN ekleri fiilin pasiften aktife geçtiğini anlatır.
DÜZ-EN
derken de aynı şeyi anlamamız gerekir. GEL-EN adam, YAP-AN kadın, ED-EN kişi
gibi..
DÜZEN başı yok
mudur?
Nerede
bir DÜZEN varsa, orada mutlaka bir BAŞ vardır.. İşte BAŞ-HEKİM, İşte BAŞ-ÇAVUŞ,
işte BAŞ-BAKAN, işte BAŞ-SORUMLU, işte BAŞ-İŞÇİ, işte BAŞ-ÖĞRETMEN, işte
BAŞ-İMAM.. Kısaca BAŞ olmazsa AYAK olmaz, BAŞ olmazsa DÜZEN olmaz..
Ne anlıyoruz şimdi?
İzah
ettik ya, tekrar ettirip durma bana.. Nerede bir DÜZEN varsa mutlaka bir BAŞ
vardır..
Şeyi kast
ediyorsun, yazmada DÜZEN, soru sormada DÜZEN.. Abi o kadar karışık bir konuya
girdik ki nasıl çıkacağım bilemiyorum?
DÜZEN varsa çıkarsın..
Peki, düzenbaz
nedir?
Düzene
ayak uyduran, düzenin temposuna uyan, düzenin her türlü şekline giren yani
bukalemun olan kişilere düzenbaz deriz..
Kaynak: ‘’PLÜTON
BİZE NEDEN KÜSTÜ?’’ Kitabımdan alıntıdır..
Yazar Ömer Özdamar
Bucak-Burdur